Ondernemingsraad en overwerk
Wat is eigenlijk overwerk
Volgens de arbeidstijdenwet (ATW) is er sprake van overwerk:
- indien deze situatie incidenteel is én
- niet te voorzien
Volgens andere beschrijvingen is overwerk:
- het aantal uren dat je werkt buiten of boven op je bestaande aantal uren volgens contract
In veel CAO’s worden afspraken gemaakt of richtlijnen bepaald hoe ondernemingen met situaties van overwerk moeten omgaan. Daarin wordt dan beschreven op welke wijze de ondernemingsraad moet worden betrokken bij een besluit tot overwerk en ook welke betaling daar over plaats moet vinden.
In sommige CAO’s wordt voorgeschreven hoe er moet worden omgegaan met situaties waarin overwerk langer dan 6 maanden gaat duren, volkomen terecht natuurlijk want er is dan overduidelijk geen sprake meer van incidenteel en niet te voorzien.
Wanneer overwerk en is het verplicht?
Het kan zijn dat overwerk nodig is als:
- het aantal orders of klanten (de vraag) groter is dan de ‘normale’ capaciteit aankan
- er sprake is van seizoensdrukte (bv in de landbouw)
Bij sommige bedrijven is er vaak overwerk omdat:
- een bedrijf groeiende is en de personeelsbezetting stelselmatig achterloopt bij de noodzakelijk productiviteit
- een bedrijf dezelfde output moet blijven leveren, maar jaarlijks verplicht moet krimpen op de personeelsbezetting (en dit probeert op te vangen met steeds meer tijdelijk krachten)
In CAO’s worden vaak beschrijvingen gegeven over het verplichte karakter van overwerk. In zijn algemeenheid kun je stellen dat je als werknemer verplicht kunt worden tot overwerk indien de (bijzondere) bedrijfsomstandigheden van tijdelijk aard daarom vragen. Weliswaar kan er in de CAO geregeld zijn hoe overwerk uitbetaald moet worden, maar dat betekent niet automatisch dat het altijd maar verplicht kan worden gesteld.
Rol ondernemingsraad
De ondernemingsraad heeft instemmingsrecht op een wijziging in de regeling arbeidstijden van een onderneming. Een besluit tot het (tijdelijk) laten verrichten van overwerk (bv. een aantal zaterdagen of zondagen of een aantal weken wat extra diensten) zijn allemaal besluiten die instemmingsplichtig zijn. In veel CAO’s wordt beschreven dat er alleen melding moet worden gemaakt bij de ondernemingsraad bij een voornemen tot overwerk, maar meestal is zo’n besluit dus instemmingsplichtig. Uit onderzoeken blijkt dat:
- werknemers gemiddeld 3 tot 5 uren per week overwerken
- dat veel van dit overwerk vaak niet correct wordt betaald (dus gratis wordt gedaan)
- dat leidinggevenden meer uren overwerken omdat men vindt dat dit bij de functie hoort
- overwerken wel degelijk een nadelige invloed heeft op het privéleven van mensen (problemen met partner, kinderen, clubs of verenigingen, daaruit voortvloeiend: schuldgevoel, stress, slechter slapen, enz.)
Als ondernemingsraad goed opletten bij overwerk op belastbaarheid van mensen, werkplezier, extra kosten, enz. en dit in de overlegvergadering bespreken!
