2017 een groot stakingsjaar?
In 2017 werd er het meeste gestaakt sinds 1989. Vorig jaar waren bij 32 stakingen bijna 150.000 werknemers betrokken. Dit werd vooral veroorzaakt door een aantal stakingen in het onderwijs.
Het aantal van 32 was geen grote uitschieter, in de afgelopen jaren lag het aantal stakingen tussen de 20 en 30.
Bij stakingen in 2017 gingen circa 306.000 arbeidsdagen verloren. In 2016 was dat aantal ‘slechts’ 19.000. Vorig jaar staakten totaal 147.000 mensen, tegenover 11.000 in 2016. Naast de stakingen in het basisonderwijs, waren er stakingen, werkonderbrekingen en acties bij onder meer Jumbo, de taxibranche, de Unox-fabriek in Oss, de ambulances, Holland Casino, het KLM-cabinepersoneel en het spoor.
Wat is een staking nou eigenlijk?
Staking is de situatie waarbij werknemers hun werk niet meer uitvoeren en waarbij het recht op loon komt te vervallen, je krijgt immers betaald om te werken. Een staking is dus vaak tijdelijk omdat mensen geen inkomen meer hebben. Vaak is er sprake van grote onvrede over het salaris, de arbeidsomstandigheden of over andere (voorgenomen) besluiten die nadelige gevolgen hebben voor de werknemers. Er zijn vier soorten van stakingen:
- algemene werkstaking, waarbij een grote groep medewerkers weigert te werken
- selectieve staking, een bepaalde groep medewerkers legt het werk stil, mogelijk met gevolgen voor de gehele onderneming
- estafettestaking, verschillende groepen leggen het werk om beurten stil
- wilde staking, een groep van medewerkers beginnen zelf, zonder dat een vakbond de staking mede organiseert.
Wat kost een staking?
Als vakbonden een staking uitroepen en een werknemer is lid van die bond dan krijgt de werknemer een compensatie van de vakbond uit de zg. stakingskas. Een aantal feiten:
- ontvangen stakingskasuitkeringen hoeven niet als loon opgegeven te worden en zijn daardoor belastingvrij
- de meeste bonden hanteren een normbedrag van circa € 72 per dag
- de eerste vijf dagen krijgen leden 85% van dat normbedrag (circa € 61)
- daarna krijgen leden 115% van dat normbedrag (circa € 83)
Dit betekent dus dat werknemers behoorlijk wat aan inkomen verliezen, tegelijkertijd kan het de werkgever ook behoorlijk wat kosten aan inkomen/omzet. Beide partijen verliezen dus aan inkomen.
Alternatieven voor staking?
Een staking komt vooral voort uit grote onvrede met beslissingen of besluiten die samenhangen met inkomen of arbeidsomstandigheden. Onvrede die ontstaat omdat de machtshebber (aandeelhouders/AVA/RvC/Raad van bestuur/CEO/enz.) besluiten neemt die voor hen vooral goed zijn en onvoldoende rekening houden met de belangen van de werknemers. Eigenlijk egoïsme dus.
Een manier om stakingen te voorkomen is meer redelijkheid en billijkheid van de zijde van de machtshebbers. En zolang de meeste bedrijven alles goed vinden vanuit winstbejag, zolang men geen wet overtreedt, zullen stakingen nog wel een tijdje blijven!